Seitenbanner

Brief vom 23. Oktober 1721

von Herzogin Elisabeth Charlotte von Orléans
an Raugräfin Louise zu Pfalz


1272.


[252]
St Clou den donnerstag, 23 October 1721 (N. 35).
Hertzallerliebe Louise, es gebt mir heütte, wie daß frantzösche sprichwordt sagt Comme un asne entre deux prés qui ne sait, auquel aller[1]; den ich habe heütte so viel zu sagen, daß ich nicht weiß, woran ich ahnfangen soll. Ich muß doch bey Ewer liebes schreiben ahnfangen, welches daß letzte ist, so ich entpfangen, nehmblich daß von 7 October, no 74; aber entweder müst Ihr Eüch im schiffer geirt haben, liebe Louise, oder es fehlt mir eines von Ewern schreiben, den daß von no 73 hab ich nicht bekommen. Ich will erst auff ein altes von Eweren schreiben andtwortten undt hernach daß neüe ahnfangen. Ich weiß nicht, waß eine rage man hatt, alle meine schreiben alß zwey undt zwey auff einmahl [zu geben], aber weillen es nicht zu enderen stehet, ist nicht nöhtig, davon zu sprechen. Es ist etwaß rares, wen man frische brieff bekommen kan, den die posten gehen bitter übel. In meinem alter ist nicht lang auff bestendige gesundtheit zu bauen, nur viel, wen es nicht gar übel her gehet, liebe Louise! Mein leben … weillen es gottes will ist, bin zu alles resolvirt undt bekümer[e] mich umb nichts, finde, das ich nur ein jahr 30 zu lang gelebt habe. Wen ich zu etwas guts noch ahnwenden könte undt die, so mir lieb sein, dinsten leysten könte, wolte ich noch woll lenger gern leben. Aber ich bin leyder zu nichts mehr nutz, förchte, baldt kindisch zu werden, verliehre daß gedächtnuß, kan kein eintzigen nahmen mehr [253] behalten; daß ist der rechte weg, umb recht zu radottiren[2] undt kindisch zu werden, werde baldt mitt pupen spillen[3], undt wen daß ist, so ist man wahrlich beßer todt, alß lebendich. Ach, liebe Louise, die freündtschaft verblendt Eüch; ich habe leyder nichts ahn mir, so zu admiriren ist, nichts ist ordina[i]rer undt gemeiner, alß mein gantzes leben. Man müste woll ein abscheülich bößes gemühte haben, wen man boßheit verüben solte gegen die, so einem alle freündtschafft erweißen. Vor alle gutte wünsche, so Ihr mir, liebe Louise, thut, dancke ich sehr. Wen Eüch auch widerfahren könte, waß ich Eüch wünsche, würdet Ihr gar gewiß vor Eüch selbsten in dießer welt nichts zu wünschen haben. Ich laße die arme großhertzogin in ihrer ruhe in ihrem[4] converse-kleydung, so ihr viel in jener welt helffen wirdt. Ihr hettet nicht von nöhten gehabt, Ewer Frantzösch zu exerciren, umb mitt der großhertzogin zu sprechen, den sie konte gutt Teütsch; es war aber schade, sie hatte einen gantzen ostereichschen accent. Daß Ihr mir wünscht, keine nahe verwanten, so mir lieb ist, zu verliehr[e]n, ist woll der beste wünsch, so Ihr mir thun könt, liebe Louise, bin Eüch recht davor verobligirt. Freyllich ist nichts betrübters, alß freünde undt verwanten zu verliehren. Wer weiß es leyder beßer, alß ich? Daß macht auch, daß ich aller lust undt freüden gantz beraubt bin, undt es seindt wenig sachen mehr in dießer welt, worinen ich part nehmen kan. Alle verlust, so ich gethan, fahlen mir alß wieder ein undt versaltzen mir alle freüden durch raison; muß mich woll in gottes willen ergeben, aber man kan nicht verhindern, daß einem alles fehlt, waß einem erfreüet hatt, verleydt ist[5]. Ich höre gar gern, wen Ihr mir schreibt, daß Ihr gesundt seydt, liebe Louise! den ich würde sehr in sorgen sein, wen Ihr kranck wehret. Hiemitt ist Ewer liebes schreiben no 70 durch[aus] beantwort, nur noch drauff sagen, daß ich sehe, daß le diable au contretemps so woll sein reich zu Franckfort hatt, alß hir. Ich bin heütte sehr interompirt worden, den ich habe eine vissitte bekommen, deren ich mich woll nicht versehen hatte, nehmblich den comte de Charolois; ist woll 6 mont, daß ich ihn nicht gesehen. Ich komme jetzt auff Ewer [254] letztes undt liebes schreiben vom 7 dießes monts, seyder dem habe ich nichts von Eüch entpfangen. Den jungen Englander habe ich meiner dochter recommandirt, habe noch kein andtwort drauff, den mein dochter thut eine kleine reiße, worin sie geladen ist. Die accademie in Lotteringen solle gar gutt sein, viel frembten gehen hin. Es ist wahr, daß unßer hertzog von Lotteringen sorg vor alles hatt. Von Ewern oder viel mehr der gräffin von Pap[p]enheim oberster wachtmeister hab ich noch nichts gehört. Ich schicke Eüch hirbey den versprochen[en] brieff vom könig in Böhmen[6] ahn die königin, seine fraw gemahlin, ist ein rar stück, habe es letzt mahl vergeßen zu schicken. Hiemitt seindt Ewere beyde schreiben vollig beandtwortet, bleibt mir nur überig, Eüch mitt warheit zu versichern, daß ich Eüch von hertzen lieb behalte.

Lettre du Roy de Bohem[e] a la Reine de Bohem[e].

De S[ch]wabach ce 21/31 de Mars 1632[7].
Mon très cher cœur,
Jay repondue a vos cheres lettres du 4/14 de Mars le 25. de Kitirngen[8]; depuis je nay point eu de vos lettres ny commodité de vous escrire. Cequi me fache le plus, est que nos lettres sont si souvent jntercepté, cequi fait craindre decrire, et ne faut rien dire que ce qu’on ne se soucie que tout le monde sache. Il me tarde extremement d’auoir de vos lettres et destre assuré de votre santé. Pour moy je me porte for[t] bien, je suis tout le long du jour en campagne auec le Roy[9] qui est fort honneste enuer moy. Le 26. [255] nous sommes venue a Pfnum, le 27. a Winlen[10] qui est situeé en vne fort belle campagne. Le 28. le Roy fit mettre toutte son jnfanterie en bataille pres de la ville, elle est fort belle. Le 29 nous auons logée a Wjlmorstorf en la maison d’vn baron de Milglingen[11]; c’est celuy qui a epouzé vne contesse Dortimbourg[12]. Elle y estoit auec sa sœur, vne barone de Wolfestein, et sa belle fille; je croy qu’aués bien ouy parler deux a leur feu cousin, le comte Hanry Dortenb. Elle a vn bien deplesant mary qui est 30. ans plus vieux quelle. Elle ne seroit laides, si elles estoient bien coiffeés et habillés; elles portent des chapeaux auec des fort grand bors et tout deriere sa teste et des cheueux qui leurs cache presque tout le visage. Lvne auoit vn pourpoint dhomme decouppé a la chemise auec vn cotillon, elles estoient fort bigarement[13] accommodées. Hier le Roy est venu a Fert[14] et se matin jl est alleé a Nuramberg; jl dit n’auoir jamais veu vne plus belle ville, aussi lestelle extraimement et fort peupleé. Le magistrat la tresté fort bien en la maison, ou jay esté logé autrefois. Je suis allé voir la contesse de Holach[15] Schillingsfurst; elle a esté fort aise de me voir et souhette fort de vous venir seruir en ce pays. Nous y eumes les nouvelles de la mort du bon comte Henry de Solmes qui est mort de sa blessure; iy ay bien perdu, car jl mestoit fort affectioné. Apres le disner le Roy a fait le tour de la ville a pied. Je metonne quil peut faire tant dexercice, card jl est bien gras. Se soir nous sommes arriués issy, ou nous auons trouvé les deux fils du feu marquis Danspach[16] et le Surager qui est aussi surt quaveugle; je voudrois qu’il eust excusé son frere. Le Roy attend le duc Guillaume de Weinmar demain. Il aura alors po. lemoin 24000. homes a pied et 12000. a cheval. Il souhete de voir 207, mais Tilly seretire. Il est venu hier auec son armeé a Neumarc, il y a apparence quil prendra son chemin vers le Danuble. Je croy que 120 vistera 132[17], sil est [256] possible. Le marquis Christofle de ßadin[18] et le duc Jean de Holsteinn sort[19] arriue içy, ainsy que je nay faute de compagnie de toutte sorte. Je crain que pour quelque temps les affaires en 158[20] niront trop bien, mais pourueu que cette marche succede bien, cela seracommodera bien. Le dit duc de Holstein dit que les pierreries et argent de notre grand mere[21] doiuent estre bientost partagée en cinq partie et qu’on parle de remettre toutte la partie de la Reine, vôtre mere, au Roy d’Angleterre, qui seroit bien jnjuste et le 123 retiendroit par ce moyen tout pour luy a cause de ce que 116. luy doit. Je croy que luy deueriez escrire et le prier de vous faire tenir la moitié qui vous est deu, et luy remontrer que cela na rien de commun auec ceque 116. luy doit. Je metonne que personne ne memande ceque Percka vous a rapporté en cett affaires ni ceque 123.[22] vous a escrit. Jay peure que seres aussi peut heureux en cette succession quend celle de feu la Reine, votre mere. Pour mes affaires je ne say que vous endire. Dieu veille quelles aillent bien et que je puissé auoir bientost le contentement de vous voir et de vous pouvoir temoigner, combien parfaitement je suis, Mon cher vnique cœur,
votre tres fidelle amy
et tres affectionné seruiteur
Frideric.
Ceux de Nuremberg ont fait praisant au Roy deun gouppes[23] en forme de globes terrest[r]e et celleste extremement curieusement fait.
Impressum
Datenschutz
KontaktPost
Empfohlene Zitierweise:
Brief vom 23. Oktober 1721 von Elisabeth Charlotte an Louise zu Pfalz
in: Briefe der Herzogin …, Hg. W. L. Holland, Band 6 (1881), S. 252–256
Onlinetext URL: https://www.elisabeth-charlotte.eu/b/d06b1272.html
Änderungsstand:
Tintenfass